قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : " إِنَّ اللَّهَ قَالَ : مَنْ عَادَى لِي وَلِيًّا فَقَدْ آذَنْتُهُ بِالْحَرْبِ، وَمَا تَقَرَّبَ إِلَيَّ عَبْدِي بِشَيْءٍ أَحَبَّ إِلَيَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَيْهِ، وَمَا يَزَالُ عَبْدِي يَتَقَرَّبُ إِلَيَّ بِالنَّوَافِلِ حَتَّى أُحِبَّهُ، فَإِذَا أَحْبَبْتُهُ كُنْتُ سَمْعَهُ الَّذِي يَسْمَعُ بِهِ، وَبَصَرَهُ الَّذِي يُبْصِرُ بِهِ، وَيَدَهُ الَّتِي يَبْطِشُ بِهَا، وَرِجْلَهُ الَّتِي يَمْشِي بِهَا، وَإِنْ سَأَلَنِي لَأُعْطِيَنَّهُ، وَلَئِنِ اسْتَعَاذَنِي لَأُعِيذَنَّهُ، وَمَا تَرَدَّدْتُ عَنْ شَيْءٍ أَنَا فَاعِلُهُ تَرَدُّدِي عَنْ نَفْسِ الْمُؤْمِنِ يَكْرَهُ الْمَوْتَ، وَأَنَا أَكْرَهُ مَسَاءَتَهُ ".
📚رواه البخاری
*️⃣معارف الحدیث
خداوند متعال درقسمتی از این حدیث قدسی می فرمایند:محبوب ترین چیز به نزدم فرائض است،و عملی بهتر برای تقرب و نزدیکی به من از فرائض نیست.
بعد از آن درجه نوافل است.
بنده اندکی در این قسمت روایت توقف دارم.
محبوب ترین چیز نزد خداوند متعال فرائض است، فرائض در این روایت شامل مامورات و منهیات هر دو می شود، به طور مثال،همانطور که دو رکعت نماز صبح فرض است، دروغ نگفتن، پرهیز از سود و ربا خواری نیز فرض است. که اهل عرفان به این گونه اعمال که فرض و ضروری است قرب فرائض می گویند.
دسته دوم نوافل هستند که در درجه بعد از فرض قرار دارند که تکمیل کننده فرائض و باعث قرب بیشتر می شود مانند: پایبندی به اذکار، اوراد، نمازهای نفل و غیره که اهل عرفان اینها را قرب نوافل میگویند.
نوافل بدون فرائض چندان سودی نمی بخشد، بلکه بر عکس گاهی باعث گناه بیشتر می شود.
شفاف سازی مطلب:
شخصی تا وقت سحر تلاوت میکند و نفل می خواند ولی نماز صبح را نمی خواند و می خوابد،به نظر شما این شخص به خدا نزدیک شده است یا دور؟
اشخاصی زیادی را در همین ایام(عشر ذی الحجه ) می بینم که روزه های نفلی دارند،ولی از وام های ربوی هیچ پرهیزی ندارند، تلاوت دارند، ولی از غیبت و بد گویی پرهیز ندارند.
روزه گرفتن عشر ذی الحجه نفل است ولی پرهیز از سود و ربا فرض، تلاوت قرآن نفل است ولی پرهیز از غیبت و خیانت در معامله فرض.
به همین علت این نوافل گاهی به جای اینکه ما را به خدا نزدیک سازد بیشتر دور می سازد.
فرق اعمال صحابه رضی الله عنهم و اعمال ما
اگر در زندگی صحابه رضی الله عنهم نگاهی گذار کرده شود مشخص می گردد که آن عزیزان بیشتر ین اهمیت را به فرائض می دادند، نوافل آنها اندک بود.
به جهاد و نصرت دین می پرداختند، که در آن وقت از فرائض بزرگ بود. اگر کسی از نماز جماعت یا جهاد تخلف می کرد از منافقان محسوب می شد.
عموم مردم اگر کسی را ببینند که به نوافل ظاهری نمی پردازد هر چند در فرائض کوتاهی نکند،و از گناهان کبیره و صغیره پرهیز کند، وی را عابد و زاهد نمی پندارند، در حالیکه او بزرگ ترین عابد و زاهد است.
محققین اهل عرفان به مریدان خویش تاکید می ورزند که ابتدا از راه قرب فرائض به خداوند متعال تقرب جویند.
حتی بعضی به حج نفلی نیز نمی روند و خدمات دینی دیگری را انجام می دهند که مرتبه آن را از حج نفلی بالاتر می دانند و جز علمای ربانی وعارفان تیز بین این مقام را کسی ادراک نمی کند.
هزار نکته باریک تر از مو اینجاست
نه هر که سر بتراشد قلندری داند
حضرت سیدی امام محمد عمر سربازی رحمه الله به حج نفلی نمی رفتند که درس قرآن و حدیث قضا می شود.
سبحان الله.
بزرگان ما تصریح کرده اند، عارفانی که منصب ارشاد و دعوت الی الله را بر عهده دارند این منصب برای آنان حکم فرض دارد، پس اگر او ارشاد، درس و تدریس را ترک کندو در گوشه ای بنشیند و خلوت کند،و به نوافل مشغول شود از مقامش سقوط می کند.
حضرت مجدد الف ثانی رحمه الله، خواستند به سفر حج روند حضرت خواجه باقی بالله را دیدند،منصرف شده و خدمتش را لازم گرفتند.
خلاصه کلام آنچه امروز مسلمانان آن را به بوته فراموشی سپرده اند فرائض و اهمیت آن و بر عکس توجه دادن به نوافل بدون توجه به فرائض.
در پایان کسی گمان مبرد که ما ارزش نوافل را کم کردیم، نه هرگز، بلکه ما مقام و رتبه هر کدام را بیان کردیم.
گر فرق مراتب نکنی زندیقی
خداوند متعال ما را توفیق بندگی و عمل بر وفق رضای الهی نصیب فرماید و فهم صحیح عنایت فرماید.
✍احمد عبدالحق مجددی غفرله
https://t.me/ehiaalssonan