پدران و مادران انسان
جاهلان تصوّر مىكنند كه انسان بيشتر از يك پدر و مادر نخواهد داشت.
امّا در شريعت از جنبه ى ادب و اخلاق، براى هر انسانى، هشت پدر و مادر مى تواند وجود داشته باشد كه اداى احترام فرزندانه و خدمت به آنان بر او مثل پدر و مادر حقيقى واجب است.
اين پدران و مادران عبارتند از: پدر و مادر، برادر بزرگتر و خواهر بزرگتر، عمو و عمه، دايى و خاله، پدر زن و مادر زن (براى مرد) و پدر شوهر و مادر شوهر (براى زن).
خدمت به اين افراد چنان مهمّ است كه -به طورى كه حديث قبلى دلالت صريح داشت- مى تواند جرمهاى سنگين را برطرف سازد و نيز اگر كسى حق پدر و مادر مرده اش را به جاى نياورده است، با احترام و خدمت به آنان مى تواند اين نقيصه را تلافى نمايد.
روايت شده كه حضرت «عباس» رضى الله عنه عموى «رسول اللّه» صلى الله عليه وسلم ، نزد آنحضرت عليه السلام از كم لطفى قريش در حق خود شكايت نمود.
آنحضرت عليه السلام ناراحت شد و در موعظه علنى، خطاب به آنان فرمود:
«با عموى من، عباس به نيكى رفتار كنيد. عباس، عموى من و از بقيه آباى من است. و عموى هر كس، به منزله پدر اوست».
از آن وقت به بعد صحابه رضي الله عنهم احترام زايد الوصفى به او نشان دادند. در زمان حضرت «عمر» رضى الله عنه كه قحط شديدى روى نمود، ايشان به حرمت و جاه «عباس» رضى الله عنه به عنوان پدر «رسول اللّه» صلى الله عليه وسلم
استسقاء نمود و در دعا، فرمود: «در زمان حيات رسول اللّه صلى الله عليه وسلم به او توسل مى جستيم ولى اكنون با توسل به عموى گرامى او، عباس، از تو باران مى طلبيم». (اين دعا مستجاب شد و خداوند متعال قحط را برطرف گردانيد.)
......
امروزه متأسفانه حق پدر و مادر حقيقى پايمال مىشود، كجا برسد به حقوق ساير پدران و مادران. امّا به ياد بايد داشت كه بدون ادا و رعايت اين حقّ، هيچ عبادتى ولو فرايض و واجبات كامل نخواهند شد.
______
📚 منبع: تفسیر «تبیین الفرقان»، جلد سوم، اثر ارزشمند حضرت شیخ التفسیر و الحدیث علامه *مولانا محمد عمر ملازهی سربازی* رحمهالله