تـــصـــوف و عـــرفـــان

یک شنبه بست و یکم ماه ذی‌الحجه سنه۷۰۸ه‌ق شرف دست‌بوس حاصل شد.

سخن در تلاوت قرآن افتاد و حق خواندن آن و ترتیلی که آمده است بر لفظ مبارک راند که چون خوانده را در آیتی ذوقی و راحتی پیدا آید باید که آن را تکرار بکند و راحتی بگیرد؛

بعد از آن فرمود که در حالت تلاوت و سماع سعادتی که حاصل می‌شود آن بر سه قسم است:

انوار است و احوال است و آثار است

و آن از سه عالم نازل می‌شود و آن سه عالم کدام است ملک و ملکوت است و بینهما جبروت است،

و آن سه سعادت که نازل می‌شود بر سه جای فرود می‌آید بر ارواح و قلوب و جوارح،

نخست انوار از ملکوت بر ارواح بعد از آن احوال بر جبروت بر قلوب بعد از آن آثار از ملک بر جوارح،

یعنی اول در حال سماع انوار نازل می‌شود از عالم ملکوت بر ارواح، بعد از آن آنچه در دل پیدا می‌آید آن را احوال گویند و آن عالم جبروت است بر قلوب،

بعد از آن بُکایی و حرکتی و جنبشی که ظاهر می‌شود آن را آثار گویند و آن از عالم ملک است بر جوارح والحمدالله رب‌العالمین

مجلس سی‌وسوم، جلد یکم

#فوائدالفؤاد ملفوظات روح افزای سلطان المشائخ حضرت خواجه نظام‌الدین اولیا بدایونی المتوفی سنه ۷۲۵ هجری قدس الله سرّه العزیز

روز پنجشنبه تاریخ بیست و یکم شهر جمادی‌الآخر
در حضور پر نور حضرت ایشان قلبی و روحی فداه حاضر شدم ارشاد فرمودند که پیغمبر ما علیه‌ افضل‌الصلوات‌ و اکمل‌التحیات جامع جمیع کمالات نبوت و رسالت و ولایت اند لکن ظهور هر کمال موقت بوقت خاص و مختص بزمانه از ازمنه و شخصی از اشخاص بود که در افراد امت جلوه‌گر گردید

مثلا کمالی که ناشی از بدن مبارک آن سرور زمین و زمان است علیه‌ و‌علی‌آله‌ من‌ الصلوات‌ اتمّها و‌ من‌ التحیات‌ اکملها و آن گرسنه‌ ماندن و جهاد کردن و عبادت نمودن بود در صحابه کرام رضی‌الله‌ تعالی‌ عنهم‌ اجمعین جلوه‌ ظهور یافت

و کمالی که ناشی از قلب مبارک آنحضرت است علیه الصلاة والسلام که در آن ذوق و شوق و استغراق و بیخودی و آه و نعره و اسرار وجود است از زمانه حضرت جنید بغدادی رحمة ‌الله‌ علیه باولیای امت ظاهر گردید

و کمالیکه ناشی از لطیفهٔ نفس اشرف‌النفوس آن سرور است علیه صلوات الله الملک الاکبر که عبارت از استهلاک و اضمحلال است به اکابران سلسله علیه نقشبندیه از وقت خواجه خواجگان بهاءالملة والدین خواجه بهاءالدین نقشبند رضی الله عنه هویدا گشت

و کمالیکه ناشی از اسم شریف محمد صلوات الله الملک الصمد است بعد از هزار سال بحضرت مجدد الف ثانی قدسناالله تعالی باسراره جلوه‌گر گردید

غرض هر کمالیکه از کاملان ظاهر گردیده عکس و پرتویست از کمال پیغمبر علیه صلوات‌الله الملک الاکبر که جامع جمیع کمالات اند

مصرع:
ای ذات تو از صفات ما پاک*کنه تو برون ز حد ادراک

هم از تو منیر شمع انجم*هم از تو بلند قصر افلاک

آدم ز تو شد منور از مه*پیداست مقام ذره خاک

و درین اثنا ذکر اطمینان نفس و حصول مقام رضا آمد حضرت ایشان ارشاد نمودند که در طریقه ما اول تصفیه قلب که عبارت از نسیان ما‌سویٰ و دوام حضور و آگاهی بتوجه و کثرت ذکر و مراقبه می‌فرمایند و در ضمن آن لطائف اربعه را تهذیبی بهم میرسد بعد از آن به تزکیه لطیفه نفس مشغول میشوند و آن عبارت است از استهلاک و اضمحلال و شکستگی انا که سالک اطلاق لفظ انا بر خود متعذر میداند درین وقت راضی و مرضی می‌شود و فنای انا حاصل می‌گردد ونفس اماره مطمئنه می‌شود و خصائل رذائل زائل می‌گردد یعنی غرور و تکبر و حسد و بغض و کینه و عجب و غیرها مبدل بحسنات میشوند.

#درالمعارف ملفوظات امام‌المتقین آیة من آیات رب‌العالمین سلطان‌الاولیا و محبوب الٰهی حضرت شاه عبدالله المعروف بشاه غلام‌علی قدس الله سره‌السامی

شیخ العرب و العجم، عارف بالله، حضرت مولانا شاه حکیم محمد اختر رحمه الله تعالی

علاج بدگمانی

مأخذ: برگه های اصلاحی غرفة السالكين کراچی از شیخ فیروز عبدالله میمن دامت برکاتهم العالیة

می‌فرمود که خدمت شیخ الاسلام فریدالدین گنجشکر قدس‌الله‌سره‌العزیز شنیدم که من در مدت عمر خود یک جرأت کرده‌ام بخدمت پیر خود شیخ قطب الدین بختیار کاکی قدس‌الله‌سره‌العزیز

و آنچنان که من وقتی از شیخ‌ اجازت طلبیدم تا چله بر‌آرم و عزلت گیرم

شیخ قطب‌الدین فرمود که حاجت نیست از این شهرت حاصل آید از خواجه‌گان ما همچنین نیامده است!

من جواب دادم که وقت بر من حاضر است که مرا هیچ نیت شهرت نیست من برای شهرت نمی‌گویم.

شیخ قطب‌الدین ساکت شد.

بعد از آن من در بقیه عمر خود ازین سخن پشیمانی ها خوردم و استغفارها کردم که چرا جوابی دادم که نه موافق حکم ایشان بوده است!

مجلس بست و پنجم جلد یکم

#فوائدالفؤاد ملفوظات روح افزای سلطان المشائخ حضرت خواجه نظام الدین اولیا بدایونی المتوفی سنه ۷۲۵ هجری قدس الله سرّه العزیز

ابراهیم ادهم رَحِمهُ اللّٰهُ تَعَالَى می فرماید: شبی در مسجد بیت المقدس خودم را در میان حصیری پنهان ڪردم، چرا ڪه خادمان مسجد نمی گذاشتند ڪه ڪسی شب در آنجا باشد. وقتی شب به نیمه رسید، دَرِ مسجد باز شد و پیرمردی درویش به همراه چهل مرد زاهد وارد شدند.

آن پیرمرد نورانی به محراب رفت و دو رکعت نماز خواند و سپس پشت به محراب ڪرد. یڪی از آن‌ ها گفت: "امشب ڪسی در این مسجد است ڪه از ما نیست".

آن پیر لبخندی زد و گفت: "آن فرد ابراهیم ادهم است، او چهل شبانه روز است ڪه شیرینی عبادت را نمی چشد". وقتی ڪه این حرف را شنیدم، بیرون آمدم و پیش آن پیرمرد رفتم و گفتم: راست گفتی ای پیر روشن ضمیر، تو را به خدا قسم می دهم ڪه بگویی علت این حال من چیست؟

آن پیر گفت: تو به این دلیل، این چهل شبانه روز لذت عبادت را درڪ نمی ڪنی ڪه در فلان روز در بصره خرمایی خریدی. یک عدد خرما روی زمین افتاده بود و تو فڪر ڪردی ڪه از آن توست و آن را برداشتی و در خرمای خود گذاشتی.

وقتی این سخن را از آن پیرمرد شنیدم، فورا خودم را به بصره نزد آن خرمافروش رساندم و از او حلالیت طلبیدم. خرمافروش مرا حلال ڪرد و گفت: حالا ڪه ڪار دنیا این قدر روی حساب و کتاب است، من خرمافروشی را رها می ڪنم.
او از آن ڪار دست ڪشید و مغازه اش را جمع ڪرد و به عبادت حق تعالی مشغول شد و در ردیف بندگان خاص خدا قرار گرفت.

📚 منبــع :
تذڪرة الاولیاء عطار نیشابوری

═════❁❁❁═════

شیخ حسن بصری رَحِمهُ اللّٰهُ تَعَالَى می فرماید:

چون شخصی "قیام الیل" را ترڪ می ڪند، او به سبب گناهی چنین می ڪند،

پس شما هر شب هنگام غروب، اعمال نفس خویش را محاسبه ڪنید و بطرف خداوند رجوع و توبه نمایید تا بتوانید شب خیزی ڪنید؛

و اغلب و بیشتر می فرمود: شب خیزی بر شخصی سنگین و دشوار است ڪه گناهان وی را، سنگین نموده باشند.

ابوالاحوص رَحِمهُ اللّٰهُ تَعَالَى می فرماید: من علما و عابدهایی را دیده ام ڪه شب را نمی خوابیدند، و هنگامی‌ ڪه شبانگاه از ڪنار مڪانی یا مسجدی می گذشتم، از آنجا صدایی همچون وزوزه زنبور عسل بگوش می رسید،

اما چه شده اهل دور و زمان ما را ڪه از آنچه اسلاف می ترسیدند، نسبت به آن بی باڪ هستند.

📚 منبــع :
تنبیه المغترین امام عبدالوهاب شعرانی رحمةالله علیه

═════❁❁❁═════

✍ علامه ابن کثیر رحمه الله

وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ ۚ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَٰئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا
ترجمه : و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن، زيرا گوش و چشم و قلب، همه مورد پرسش واقع خواهند شد.

▪️علی بن ابی طلحه از ابن عباس نقل میکند که منظور این است که آنچه را علم نداری نگو
▪️ عوفی نیز میگوید آنچه علم نداری را به هیچ کس نسبت نده
▪️ محمد ابن حنفیه میگوید: یعنی شهادت دروغ نده
▪️قتاده میگوید نگو دیدم در حالیکه ندیده ای، نگو شنیدم در حالیکه نشنیده ای، نگو میدانم در حالیکه نمیدانی چرا که الله تعالی از همه اینها از تو سوال خواهد کرد

مضمون تمام آنچه گفته اند این است که الله تعالی از گفتار بدون علم نهی فرموده بلکه از گفتار ظنی که همان توهم و خیال است نهی کرده است چنان که او تعالی فرموده : اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از بسيارى از گمانها بپرهيزيد كه پاره‌اى از گمانها گناه است

و در حدیث آمده که از گمان و ظن پرهیز کنید که ظن دروغ ترین گفتار است
و الله فرمود که هر کدام از گوش و چشم و قلب مورد سوال قرار میگیرد یعنی در روز قیامت از بندگان در مورد آنها سوال خواهد شد)

📗 تفسير ابن كثير : ۵/۶۹

لختی سخن درآن افتاد که حیات آنست که درویش بذکر حق مشغول باشد، بعد از آن فرمود که بزرگی بود او را (میره گرامی) می‌گفتند.

درویشی را آرزوی آن شد که بزیارت او آید، و این درویش را کرامتی بود که هر خواب را دیدی راست بودی، تعبیر آن خواب عین آن بودی که دیده بودی تا وقتی او را اشتیاق میره گرامی غالب گشت، روان شد به جای که میره گرامی بوده است، در اثنای راه بمنزلی نزول کرده بود و در خواب شده بود، در خواب شنیده که میره گرامی مُرد.

چون بامداد شد برخاست گفت که دریغ چندین راه بهوای او قطع کردم و او بمُرد، اکنون چه باید کرد، باری بروم بموضعی که او بود گور او را زیارت کنم.

چون برسید بمقامی که میره گرامی بود از هر کسی پرسیدن گرفت که گورِ میره گرامی کجاست؟ همه گفتند او زنده است گورِ او چه می‌پرسی!

این درویش حیران ماند که خواب من چرا دروغ شد.

الغرض بخدمت میره گرامی درآمد و سلام کرد.

میره گرامی علیک داد و گفت ای خواجه خواب تو بمعنی راست بود زیرا که من پیوسته مشغول یاد حق می‌باشم آنشب بغیر او مشغول شدم این ندا بعالم دادند که میره گرامی مُرد! والله اعلم
مجلس هفدهم

#فوائدالفؤاد ملفوظات روح افزای سلطان المشائخ حضرت خواجه نظام الدین اولیا بدایونی المتوفی سنه ۷۲۵ هجری قدس الله سرّه العزیز

قال النبی صلی الله علیه و سلم: « لَتَتَّبِعُنَّ سَنَنَ مَنْ قَبْلَکُمْ شِبْرًا بِشِبْرٍ، وَذِرَاعًا بِذِرَاعٍ، حَتَّى لَوْ سَلَکُوا جُحْرَ ضَبٍّ لَسَلَکْتُمُوهُ». قُلْنَا: یَا رسول الله، الْیَهُودَ وَالنَّصَارَى. قَالَ: «فَمَنْ»؟ (رواه البخاری)

رسول اکرم – صلى الله علیه وسلم – فرمود: «شما وجب به وجب و ذراع به ذراع از روش پیشینیان، پیروی خواهید کرد. حتی اگر آنان وارد سوراخ سوسماری شده باشند شما نیز وارد آن خواهید شد».

راوی می گوید: گفتیم: ای رسول خدا! منظور از گذشتگان، یهود و نصارا است؟ فرمود: «پس چه کسی است»؟! (به روایت امام بخاری).

یکی از بزرگترین نعمتهای الله متعال بر امت آخر الزمان این است که از میان تمام امتها ، این امت را به عنوان بهترین آنها برگزیده است ، و بهترین کتاب، و بهترین پیامبر، و کاملترین دین را از میان ادیان گذشته برایش انتخاب کرده است ، و لذا اگر مسلمانها قدر و ارزش دین خودشان را بدانند و به آن تمسک بجویند ، قطعاً هیچ نیازی به رسم و رسوم و فرهنگ ملت های دیگر نخواهند داشت زیرا خود فرهنگی را در اختیار دارند که آنها را از تمام فرهنگ ها بی نیاز می کند.

اما با کمال تأسف مشاهده می شود که بعضی از مسلمانها از این جاده مستقیم که ما را به سر منزل مقصود می رساند منحرف شده ، و در دین اسلام به اسم پیشرفت و ترقی و تمدن هرطور که می خواهند تغییر و تبدیل بوجود می آورند و همانطور که در حدیث بالا ذکر کردیم از یهود و نصاری تقلید می کنند و در شعارها و برنامه های دینی شان از آنها پیروی می کنند و غافلند از اینکه پیامبردر مورد اینگونه افراد فرموده است: « أَبْغَضُ النَّاسِ إِلَى اللَّهِ ثَلاثَهٌ: مُلْحِدٌ فِی الْحَرَمِ، وَمُبْتَغٍ فِی الإِسْلامِ سُنَّهَ الْجَاهِلِیَّهِ، وَمُطَّلِبُ دَمِ امْرِئ بِغَیْرِ حَقٍّ لِیُهَرِیقَ دَمَهُ». (رواه البخاری)

«مبغوض ترین مردم نزد خداوند سه گروه اند:

نخست، کسانی که در حرم، ستم و الحاد کنند.

دوم: کسانی که در اسلام بدنبال احیاء ارزشهای دوران جاهلیت باشند.

سوم: کسانی که به ناحق در صدد کشتن دیگران برآیند».

هر قوم و ملتی برای خود عیدی دارند که همه ساله به مناسبت آن جشن می گیرند ، و ما مسلمانان نیز بنا بر فرمایش پیامبر صلی الله علیه وسلم در سال فقط دو عید داریم که به مناسبت آن جشن می گیریم ، عید فطر و عید قربان.

بحثی که می خواهیم در این نوشته مختصر به آن بپردازیم در رابطه با آنچه که در بین نصاری به «ولنتاین» یا به تعبیر عربی به «عید الحب» و در بین ایرانیان به «روزعشق» معروف است، می باشد.

ولنتاین چیست و چرا از نظر اسلام مرفوض است؟

داستان والنتاین:
از ناحیه تاریخی اگر بخواهیم بررسی کنیم ، تاریخ آن بر می گردد به حوالی قرن سوم میلادی ؛ آن زمان که امپراطور رومانی به نام لکلایدیس دوم ازدواج را برای سربازانش ممنوع اعلام کرد به این دلیل که اگر سربازانش تشکیل خانواده بدهند ، مشغولیتهای خانوادگی آنها را از رفتن به جنگ و انجام وظیفه باز می دارد.

اما یک کشیش مسیحی بنام «ولنتاین»
مخفیانه اقدام به بستن عقد نکاح آنها می کرد ، ولی بالاخره این راز برملا شد و او را دستگیر، و محکوم به اعدام کردند که در زندان دلباخته دختر زندان بان می شود اما اجل به او مهلت نمی دهد و در ۱۴ فبرایر سال ۲۷۰ میلادی حکم اعدامش اجرا می شود و او را به دار می آویزند؛ و بعد از مرگش مردم لقب « قدیس» به او می دهند چون اعتقاد داشتند که روحش را در راه نصرانیت فدا کرده است.

و از آن روز به بعد هر ساله در چنین روزی دختران و پسران جوان اقدام به تبادل گل و نامه های عاشقانه و کارتهای تبریک عید در بین همدیگر می کنند. و آمریکاییها و اروپاییها این روز را از معدود روزهایی قرار داده اند که در آن ارتباط جنسی بین دختران و پسران به حد اعلای خود می رسد.

و خلاصه اینکه این روز به عنوان یک مناسبت جنسی مقدس در نزد کفار محسوب می شود ، چگونه ما به عنوان یک فرد مسلمان به خودمان این اجازه را می دهیم که با این کار ، خود را به آنها منتسب کنیم و این عید ، که یکی از کثیف ترین اعیاد آنهاست را در بین خودمان رواج دهیم؟!!

پس غیرت دینی ما کجا رفته است؟ آیا تا این حد در عقیده دچار ضعف و تزلزل شده ایم که چشم بسته و کور کورانه از آنها تبعیت می کنیم؟ در حالی که پیامبر صلی الله علیه وسلم در احادیث متعدد ما را از تشبه به یهود و نصارا شدیدا منع کرده است.

حضرت قطب الارشاد مولانا محمّدعمر سربازی قدس سره مینویسند: در این راه سعی و ریاضت در کار است نه گفت و شنید و یا وعظ و اندرز،

ذکر الهی باید در کالبد سالک چنان سرایت کند که اسم و جسم یکی گشته و هر چه از اسرار »الست بربکم« بود از پنهان و آشکار نمایان گردد و مصداق این شعر شود:

چنان پر شد فضای سینه از دوست
که فکر خویش گم شد از ضمیرم

چنان کن اسم را در جسم پنهان
که می گردد الف در بسم پنهان

هیهات که امروز آدم بی فکر از ذوق این »می« بیخبر است و در حقیقت آن لذّت و ذوق که در ذکر محبوب است نه در دنیا نظیرش پیدا میگردد و نه در آخرت.

ذوق این باده ندانی بخدا تا نچشی.

کشتگان خنجر تسلیم را
هر زمان از غیب جانی دیگر است

از دل برون کشیم غم حال و آخرت
یا خانه جای رخت شود یا جمال دوست

خداوند متعال فرموده است:
من در مجلس کسی هستم که مرا ذکر کند.

ذکر است که انسان را از سرّ انسانیّت آگاه میگرداند و به سرای اصلی سیر میدهد و از خودی به خدا میکشد و از آب و گل به حقایق پیوند میدهد و از آفات و انفس به ملکوت میبرد

و از پستی به بلندی سوق میدهد و از بیگانگی میرهاند و به خیمه های عشق و سرای یگانگی میرساند و از عالم خلق به عالم امر میبرد.

چنان غرق گشتم به دریای عشق
که هر دم سر از عشق بالا کشم

بدون کثرت ذکر و صحبت شیخ کامل به پایان رسانیدن این کار، صعب و بلکه محال است.

به قول حافظ شیرازی:
بحریست بحر عشق که هیچش کناره نیست
آنجا جز آن که جان بسپارند چاره نیست
هر دم که دل به عشق دهی خوش دمی بود
در کار خیر حاجت هیچ استخاره نیست
فرصت شمار طریقه رندی که این نشان
چون راه گنج بر همه آشکاره نیست

و نیز میفرمایند:
این راه را نهایت صورت کجا توان بست
کش صد هزار منزل بیش است در بدایت

در این شب سیاهم گم گشته راه مقصود
از گوشه ای برون آ، ای کوکب هدایت

مقصود کار کردن و ذکر کردن است.
کثرت اسباق و مقامات بدون کثرت اذکار اشتغال به مراقبات سودمند نیست.

اسباق و مقامات فقط منازل ذکراند و به ذات خود غیر مقصود مثل منازل سفر که مقصود اصلی طی نمودن مسیر سفر است و استقرار منازل (در حین سفر) وسایل اند از این وجه گفته‌اند :

کار کن کار، بگذر از گفتار
کاندرین راه کار دارد کار

بعضی از نقشبندیان ما به کثرت اسباق و مقامات غَرّه شده اند و آنها را مقصود میدانند این اشتباهی بزرگ است؛

اگر فردی یک لطیفه گرفته ولی ذکر به کثرت میکند بهتر و اثر پذیرتر است و نزد اهل الله مقبولتر از آنکه ده سبق خوانده ولی ذکر نمیکند

بلکه کثرت اسباق بدون کثرت اذکار موجب کبر و غرور و گمراهی است.

جایی دیگر در جواب مریدی که طریقه ی حصول حبّ و خوف الهی و رسول خدا صلی الله علیه و وسلم و کسب مقام اخلاص و رقّت قلبی و دوری بی حوصلگی را سؤال نموده بود، مینویسند: عالج و داروی شما فقط سه چیز است:

1- کثرت ذکر الله البته تحقیقی نه تقلیدی یعنی همان ذکری که شخصی کامل بعد از اخذ بیعت به آن راهنمایی کند.
2- صحبت کاملین.
3- مطالعه ی احوال صالحین.

در خرمن کائنات کردیم نگاه

یک دانه محبت است باقی همه کاه

ضعف حبّ و خوف الهی و ضعف حبّ رسول اکرم صلی الله علیه و وسلم و نبود اخلاص و عدم رقّت قلب و بیحوصلگی در بندگی و ... همه ناشی از غفلت قلب و کسالت روح و در خواب بودن عقل (معاد) است

و چون غفلت از دل و کسالت از روح و خواب از عقل (معاد) دور شود، قلب متوجّه و روح چُست و عقل بیدار میگردد سپس انسان از حقیقت آگاه شده و جذبات الهی او را حاصل گشته و فکر معاد غلبه میکند و این همه متعلّق به کثرت ذکر است.

در ابتدای امر ذکر، اهل سلوک دو حالت دارند؛

گروهی هستند که ایشان را ابتدا شوق و ذوق و یکسویی در ذکر پیدا میشود

و گروهی را در اوّل مرحله این چیزها رخ نمیدهد بلکه آنها را صد تکلّف و مزاحمت وساوس و تشویش ها پیش میآید،

امّا اگر استقامت نموده و ادامه دهند آخرالامر موفّق میگردند و عنایت خداوندی شامل حالشان میشود و این گروه را به سبب زحمت بیشتر، اجر بیشتر است.

در حدیث است که »اَفضَلُ العِبَادَاتِ اَخمَرُهَا«

در حدیثی دیگر آمده: کسی که قرآن را با زبان لال و به صد مشقّت میخواند اجرش بیشتر است نسبت به آن که به ذوق و شوق و بدون مزاحمت قرائت میکند

لهذا شما را ادامه ذکر میباید، ذوق باشد یا نباشد، وسوسه آید یا نیاید، باک نکنید. ان شاءالله تعالی آخر کار کامیاب خواهید شد.
اصلِ کار دوام ذکر است.

ذکر کن ذکر تا تو را جان است
پاکی دل ز ذکر رحمان است

و به قول عطّار :
یاد حق آمد غذا این روح را
مرهم آمد این دل مجروح را

منبع: جام شریعت و سندان عشق

مشایخ رحمهم الله گفته اند حین ذکر کردن سر را به پایین نیندازد
تا خطر اطلاع مردم از ذکر کردن نباشد

و حضرت شاه نقشبند قدس سره نیز از این گونه موارد منع می نمودند

حضرت مولانا یعقوب چرخی قدس سره مینویسند: روزی در صحبت خواجه ما قدس سره یکی از اصحاب (بدون غلبه حال) به آواز بلند الله گفت
خواجه نقشبند قدس سره گفتند: این چه غفلت است عَلِمَ مَن عَلِمَ، فَهِمَ مَن فَهِمَ

حضرت ملاحسین واعظ کاشفی قدس سره میفرمایند: بزرگان سلسله شریفه نقشبندیه رحمهم الله در معنی پوشیدن و اخفا از جمیع سلسله ها ممتازند
و به حفظ این معنا اهمیت می دهند
به گونه ای که ابتدای تلقین ایشان ستر و اخفا است

مولانا کاشفی قدس سره نقل می‌کنند که اگر فردی در مجلس خواجه عبیدالله احرار قدس سره گردن خود را کج می‌کرد یا سر را پایین می انداخت ایشان ناراحت می‌شدند

همچنین از حضرت احرار قدس سره نقل شده که میفرمودند همراه ملانظام الدین خاموش قدس سره روز جمعه در مسجد جامع تاشکند بودیم نزدیک ما شخصی مراقبه کرده و گردن کج ساخته بود

مولانا از آن حالت آزرده خاطر گشته و فرمودند: میبینم (از راه کشف) که از وی دود برمی‌خیزد و بالا می‌رود

منبع: جام شریعت و سندان عشق

جمله‌ی قدسى *«وَنَبْلُوكُم بِالشَّرِّ وَالخَيْرِ فِتنة»*(أنبياء: ۳۵)

دلیلی صريح است بر این که تمام خوشی‌ها و ناخوشی‌های دنیا از طرف خداوند متعال و در حقیقت آزمون‌های او تعالی هستند.

پس مصایبی مانند ،بیماری، مرگ عزیزان، مخالفت دشمنان، تنگی رزق، پریشانی فکر، جلا وطن شدن از دیار و ... همه را برای بندگان و خصوصاً برای مؤمنان باید آزمون‌های الهی دانست.

«الله» تعالی با ارسال مصایب و بلیات و همچنین عطای اسباب عیش و تنعم به‌ مؤمنان، ایمان آنان را محک می‌زند تا ببیند آیا شکر پیشه می کنند یا راه ناشکیبایی و ناسپاسی می پیمایند.

گرچه «الله» تعالی خود بدون امتحان بر همه چیز آگاه است اما می‌خواهد از این طریق صبر و ثبات مؤمنان را در مواقع سختی، و شکرگزاری آنان را به هنگام تنعم و میزان حقیقت ادعای ایمان و اسلام‌شان را برای دیگران هم آشکار و مشخص کند.

امروز مسلمانان برای درمان بیماری‌های معمولی فوراً سر از مطب پزشکان در می آورند.
مثلاً اگر یکی شب دندانش دردکند، تا صبح منتظر نمی ماند و بلادرنگ در جست وجوی ماشینی بر می آید تا هر چه سریعتر خود را به بیمارستان یا مطب پزشک برساند
مردان بمانند، اگر خانمی هم به عارضه‌ای معمولی دچار شود؛ مثلا دانه ای کوچک بر بدن‌اش نمودار گردد آرام و قرار از شوهرش ربوده می‌شود و بدون توجه و تحقیق از علما به این که آیا از منظر شرع این بیماری به اندازه ای هست که جواز رفتن زن به نزد پزشک وجود داشته باشد یا نه او را به نزد پزشک می برد.

شرع زمانی مراجعه‌ی یک زن مسلمان بیمار را به نزد پزشک جایز قرار داده که هیچ دارویی در خانه و یا نزد آشنایان برای درمان او پیدا نشود و هیچ راه علاجی جز مراجعه به پزشک وجود نداشته باشد در آن صورت هم باید به نزد پزشک زن برود و تنها در صورتی که پزشک زن وجود نداشته باشد می‌تواند به پزشک مرد مراجعه کند و در آن صورت هم مراعات اصول و شرایط شرعی برای هر دو لازم است.

لازم است شوهران به این مسأله توجه داشته باشند و از رفتن غیر ضرور و غیر شرعی همسرانشان به نزد پزشکان مانع شوند.
اما آیا مسلمانان امروزی اصلاً از چنین
حساسیت دینی برخورداراند؟

در زمان قدیم اگر کسی خود یا فرزندش مریض می‌شد، مردم مرتباً او را تلقین به صبر می کردند تا آن زمان که مرض توان انجام فرایض را از او می گرفت و او قدرت وضو و نماز خواندن را از دست میداد آن وقت مریض از خداوند متعال عذر و عفو می خواست و خود را به نزد طبیبی می‌رسانید در چنین حالتی مراجعه به پزشک حتی عبادت محسوب میشود و برای چنین کسی در واقع هم بیماری و هم درمان موجب اجر و ثواب است

اما امروز مردم برای درمان بیماری‌هایی معمولی نیز بدان جهت اقدام به مراجعه به پزشک می‌کنند تا سبب تعطیلی کارهای دنیوی شان نشود و بنابراین، بیماری اصلاً مایه‌ی خیر برای اینان نیست و ثوابی برای شان در بر ندارد.

خلاصه‌ی کلام، همه‌ی این حالات خوش و ناخوش زندگی آزمون‌هایی الهی هستند و روز قیامت بنده از عکس العمل خویش در قبال آنها مورد محاسبه قرار خواهد گرفت
اما همان طور که توضیح دادیم متأسفانه ما در آزمون «شر» معمولاً سربلند بیرون نمی آییم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
📚 منبع: تفسیر تبیین الفرقان جلد ۱۹ ص ۲۸
📌 اثرگرانقدر شیخ التفسیر والحدیث مـولانا مـحـمـد عـمر سـربازی رحـمه الله

💭شیخ العرب والعجم حضرت مولانا سید حسین احمد مدنی قدس الله سره ، در پاسخ به نامه یکی از مریدان خود ، اینگونه مرقوم فرموده بودند:

اشتغال به علم حدیث بسیار مبارک است.

تعلق روحانی با رسول الله صلی الله علیه وسلم بسیار قوی می شود .

حضرت شاه ولي الله صاحب رحمة الله علیه در «فیوض الحرمین» نوشته اند که من مشاهده کردم که در بین رسول الله صلی الله علیه وسلم و مشتغلین به حدیث ، یک رشته نورانی متصل است.

بدین خاطر ایشان وصیت فرموده بودند که شما باید اشتغال به حدیث داشته باشید

خواه تعلیماً یا مطالعةً یا تحریراً . به هر صورت باید همیشه اشتغال باقی باشد.

در حین اشتغال باید همیشه اتباع سلف صالحین و ادبشان مراعات گردد .

شروح و حواشی مطالعه شود و در هر قول و فعل ، اتباع سنت اهتمام شود. ...

📚مکتوبات حضرت شیخ الاسلام

ترجمه : محمّدعرفان غفرله

از ميان كتابهايى كه اقوال اولياء و بزرگان در آن جمع آورى شده بود من به خواندن "تذكرة الاولیاء" شيخ عطار رحمه الله بسيار علاقه داشته و از خواندن آن استفاده‌های فراوانى میبردم. و با خود ميگفتم چه مى‌شود كه اگر تمامى كلمات اين بزرگان به صورت فصلهايى جداگانه درآورده شود تا استفاده آن براى همه راحت گردد

لذا من هم شروع به فصل بندى تقريبآ تمام كلمات مشايخ آن پرداختم و پس از آن به خاطر اينكه مطالب مفيد آن بيشتر گردد به همين دليل از كتابهاى بزرگان ديگرى
چون حجة الاسلام محمّد غزالى و امام عبدالقادر گيلاني و شيخ ابوالقاسم قشيرى و مولانا جلال الدين رومی و شيخ عطار نيشابور رحمهم الله تعالی ... نيز استفاده كردم

و گنجينه ای تقريبآ بینظیر از كلمات اين اولياء را جمع‌آوری نمودم.

انگيزه ديگر من در جمع‌آوری كلمات اين بزرگان اين بود كه از مشايخ و بزرگان تصوف همچون شيخ العارفين بايزيد بسطامى و شيخ جنيد بغدادى و شيخ
عبدالقادر گیلانی و امام محمد غزالى تصوف دچار چالشها و بعضى تغييرات
گرديد به طوريكه به كلى از مفاهيم اصلى آن كه تزكيه روح و اخلاق بود فاصله
گرفت و بازيچه و ذليل اعمال ناشايست بعضى از بی دینان و ملحدان گرديد

همان طور كه امام غزالى در احياءالعلوم ميفرمايد : عده‌اى از اباحتيان به نام تصوف فرايض را كنار گذاشتند و به محرمات دست میزدند و كلماتى را به اين بزرگان نسبت دادند كه خود آن بزرگان هم از آن شرم دارند.

لذا چند فصل اين كتاب را به نام تصوف و صوفى و معرفت و سنت و شريعت نامگذارى كردم تا آنان كه ادعاى تصوف كرده، تصوف حقيقى را از زبان رؤساى
طريقت و متصوفه بزرگ بشنوند؛

و آنان كه ادعاى معرفت كرده، معرفت را از زبان عارفان وارسته بيابند؛ و آنان كه از سنت پيامبر اكرم رو گردانى كرده، اهتمام اين بزرگان را به رعايت شريعت و سنت پيامبر بدانند. و به اين نكته پى ببرند كه در روز قيامت هر كس كه در متابعت سنت بيشتر بكوشد مقامش نيز بلندتر است.

تصوف نه آن است كه عده‌اى آن را كاملا رد مى‌كنند و نه آن كه عده‌اى آن را به بیراه كشانده اند

تصوف در يك كلمه تزكيه است، تزكيه اخلاق و صاف كردن درون براى خداوند:

قَدْ اَفْلَحَ مَنْ َزَّكاَها

شريعت، طريقت، حقيقت اين سه رفتار، اقوال و احوال پيامبر میباشند و بايد هر
سه را با هم داشت تا به خدا رسيد.

و جستجوى هر كدام به تنهايي فرد را به
حقيقت نمیرساند. كه كمال حقيقى در متابعت بى چون و چرا از پيامبر است و
بس.

در پايان از خداوند خواستاريم كه همه‌ى گناهان ما را بخشيده، و به ما اخلاص
وتقوى و صداقت عنايت بفرمايد.
رَبَّنَا اغفِرلِى وَلِوَالِدَىَّ وَ لِلمُؤمِنيِنَ يَومَ يَقُومُ الحِسَابُ

د.ماموستا سيّد زكريا حسينی

📝السلام علیکم ورحمت الله وبرکاته

جناب حضرت شیخ صاحب درپناه الله باشید حضرت شیخ من
بنده طلبه هستم مشغول درس ، و به اذکار آن اندازه که شاید و باید مداومت نکرده ام ،و شاید از همین وجه ذکر تاثیری در قلبم نکرده

حالا ایام تعطیل درس ما است تا بعد از رمضان، و عزم میکنم دیگر سستی نکنم و به اذکار خود پابند باشم بتوفیق الله سبحانه و به مشورت و رهنمایی حضرت ایشان

حضرت جان سالک به چند سال منازل سلوک را طی میکند اگر زحمت بکشد ، و برایش چه مقدار ذکر کردن لازم است تا به سر منزل مقصود برسد

حضرت شیخ من، برای بنده چه مقدار ذکر تجویز میفرمایید که تاثیری در قلبم داشته باشد بخششم کنید به درازا کشید
التماس دارم که در حق بنده دعا و توجه مبذول دارید، در آخر اگر مصلحت میدانید شماره مولانا امدادالله خلیفه شما برایم ارسال کنید با ایشان در تماس باشم
مریدشما...از بغلان


✍وعلیکم السلام و رحمة الله وبرکاته عزیز.
منازل سلوک عزیز پایانی ندارد و با عمر ابدی نیز طی نمیشود البته بعضی از اسباق را که سالک با سیر قدمی بگذراند گویند سلوک معتد بها را طی کرده است.
روزانه سعی کنید حداقل ۵۰۰۰ اسم ذات داشته باشید.
همت کنید.
اصل مقصود حاصل شدن بندگی و محبت خداوند متعال است به تقوا و مداومت بر ذکر پایبند باشید دنبال طی شدن و نشدن راه سلوک نباشید.
شماره شیخ مولانا امداد الله ارسال شد.
با ایشان در ارتباط باشید.

برگی از مکتوبات حضرت شیخ المشایخ

در مورد توجیه توهین شیخ عبدالقادر گیلانی رحمة الله علیه بر امام ابوحنیفه رحمة الله علیه ومعنی «غوث اعظم»


(۱-بعضی می گویند: شیخ عبدالقادر گیلانی رحمة الله علیه درکتاب «مغنی الطالبین» امام ابوحنیفه رحمةالله علیه را توهین کرده آیا صحت دارد؟

2-چرا به شیخ عبدالقادر، غوث اعظم می گویند ؛ درحالی که غوث به معنی مددگار است؟


فرزند عزیزم ، ملا عبدالسلام اسماعیل زهی!

وعلیکم السلام ورحمة الله وبرکاته ؛ اما بعد:

نامه شمارسید و ملاحظه شد ، موفق باشید.

عزیزم! به تحصیل علم و ذکر سعی کنید. خداوند کریم شما را علم با عمل و نافع نصیب گرداند.

1-سیدناشیخ عبدالقادر گیلانی رحمة الله علیه مذهباً حنبلی می باشد. بعضی از مرجئه ، کتابی نوشته بودند و در آن کتاب آورده بودند که امام ابوحنیفه رحمة الله علیه عقیدتاً از ما بوده است. برای ترویج مذهب خود و گرم کردن بازار و کالای خود ، دروغ را بر امامنا الاعظم رحمة الله علیه إنتساب داده بودند ، اما علمای احناف آن راتردید کردند.

همین کتاب به دست شیخ عبدالقادر رحمة الله علیه افتاده بود. پس فقط به همین وجه ، امام ابوحنیفه رحمة الله علیه را مرجئه گفتند و توهین دیگری نکرده است.

اگر یك ولی بزرگ بر شخص دیگری تنقید علمی و نظری اشتباهاً بکند ، بزرگی او از بین نمی رود. بغیر از نبی معصوم، دیگر همه جایز الخطا هستند و با این همه، تمام أولیا ومحققین ، شیخ را «غوث الاعظم» می گویند.

نزد صوفیه ، غوث به کسی گفته می شود که مریدان خود را عرفانی یا علمی مدد(کمک) می کند و این مدد را هر عالم و هر استاد به مرید و شاگرد خود می کند. پیغمبر صلی الله علیه وسلم به این معنا به ذریعهٔ شفاعت ، غوث است، فرشته به این معنا غوث اند، صحابه رضی الله عنهم ، ائمه و ابن تیمیه وابن قیم رحمهما الله تعالی همه وهمه به این معنا غوث اند.

لذا به عقیده این افراد ، این امت، مقلدین ائمه ، سلفیان نجدی.... و همه بدعتی می باشند. محمد بن عبدالوهاب نجدی رحمة الله علیه در تمام اطوار زندگی از علم ابن تیمیه و ابن قیم رحمهما الله تعالی مدد گرفته است. پس معلوم می شود که در نظر این افراد، این هم بدعتی باشد. هیچ کس نگفته که شیخ، غوث مددگار مطلق است.

شهر سنگان، در جنوب شرقی استان خراسان رضوی، در ۲۴ کیلومتری شهر خواف نام خود را، به گفته برخی، از مزار شاه سنجان گرفته و به گفته‌ای دیگر از وجود معادن سنگ آهن که رفته رفته از سنگاهن به سنگان تغییر کرده است.



سنگان که در گویش محلی سنگون و سنگو هم خطاب می شود روزگار پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است. مورخان و جغرافی‌دانان از قرون ششم و هفتم در کتب بسیاری از آن یاد کرده‌اند. این دیار که تا قرون هشتم و نهم در مسیر ترقی بوده داستان‌هایی دور و دراز دارد از صدر اسلام تا امروز. معروف‌ترین‌شان قصه‌ای است به نام "قصه سنجان"، به جا مانده از ادبیات پراکنده زرتشتیان به زبان پارسی که سینه به سینه نقل شده تا در قرن هفدهم میلادی به دست "بهمن کیقباد" به نظم در آمده است.


قصه سنجان قصه مهاجرت پارسیان است به هند پس از هجوم اعراب. مهاجرینی که در ابتدا به سوی جنوب شرقی ایران کوچ کردند و پس از چندین سال زندگی در جزیره هرمز، به وسیله کشتی به سمت گجرات هندوستان حرکت کردند و پس از تحمل مشکلات زیاد در راه، با اجازه حاکم گجرات و قبول شرایط او در منطقه‌ای ساکن شدند که بعدها به یاد دیار خود سنجان نامش نهادند. در بخش‌هایی از قصه سنجان از زبان بهمن کیقباد این‌گونه آمده است:

مقام و جاي و باغ و كاخ و ايوان

همه بگذاشتند از بهر دين‌شان



فرو شد زكوه و به دريا شتافت

به هرمز روان گشت و آرام يافت



به دريا بسي كشتي انداخته

برآن بادبان‌ها برافراخته



چو كشتي سوي هند آمد يكايك

به ديب افتاد لنگروار بي‌شك



ز يمن آتش بهرام فيروز

از آن سختي به هم گشتند بهروز



مر او را نام سنجان کرد دستور

به سان ملک ایران گشت معمور



از دیگر داستان‌های مهاجرت مردمان این دیار می‌توان به مهاجرت به افغانستان در زمان رضاشاه اشاره کرد که به دلیل پایبندی مردم به موازین اسلام و عدم تمکین به کشف حجاب اجباری به هرات و افغانستان گریختند. این سرزمین هیچگاه از گزند تاخت و تاز اقوام مختلف در امان نبوده است. حمله قبایل ترکمن در دوران ناصرالدین شاه، حمله مغولان، هجوم قبایل ازبک و تاتار تنها برخی از حملات متعدد به این منطقه است.



سنجان در دوران شکوه و اقتدار خود دیار بزرگان مهد ادب و فرهنگ خراسان همچون شاه سنجان، امیر قوام‌الدین نصرالله سنجانی، خواجه محمد اثیر حاکم سنگان، امیر شهاب‌الدین سنگانی، مولانا قاضی سنجانی بوده است. آثار تاریخی زیاد به جامانده از گذشته در این شهر از دیگر نشانه‌های تکامل هنر و فرهنگ این سرزمین به حساب می‌آید، زیارتگاه ها و آرامگاه‌های بزرگانی چون حضرت سلطان شکربار، حضرت خواجه یعقوب، رکن‌الدین محمود سنجانی، پیر گرزوان، شیخ یعقوب، میر قوام‌الدین، نشانی دیگر است بر غنای فرهنگ و ادب و معرفت این سرزمین که در کنارآثاری همچون دو مسجد باقی مانده از دوران خوارزمشاهیان، مسجد جامع و مسجد گنبد سنگان به همراه برج و باروهای ارگ قدیم سنگان این روزها گردشگران زیادی را برای بازدید به این شهر دعوت می‌کنند.



برای رسیدن به مسجد جامع سنگان با عبور از کوچه‌ای باریک و دالانی تنگ سردر مسجد پذیرای شماست. قدم که در داخل حیاط بگذارید ایوان اصلی و ایوان‌های کوچک جانبی در ضلع غربی شما را احاطه می‌کنند. زیبایی طرح‌ها و نقش و نگارهای فیروزه‌ای به کار رفته در ایوان اصلی پیش از هر چیز توجه مخاطب را به خود جلب می‌کند. بسیاری زیبایی این مسجد را امروزه شکل ذوزنقه‌ای ایوان اصلی می‌دانند که پایه‌های آن از بالا به پایین به هم نزدیک می‌شوند که دلایل متفاوتی برای آن ذکر شده است که محتمل‌ترین آن را زلزله‌های متعدد می‌دانند تا بدعتی در معماری باستانی. مسجد گنبد سنگان، که گرچه در نگاه اول ظاهری شبیه دیگر مساجد قدیمی دارد، داخل آن موزه‌ای سرشار از ذوق و هنر دست و فکر بنا است.

با صحنی بسیار کوچک، یک ایوان رو به آفتاب، دو ایوان کوچک‌تر و گنبدی با ارتفاع ۱۵ متر و شگفتی‌های زیادی در دل، و گچ‌بری‌های هنرمندانه و خطوط کوفی، که زینت‌بخش محراب و سقف‌اند.



قدم به درون شهر که می‌گذاری دو بافت شهری متفاوت نظر را جلب می‌کند، بافت کاهگلی خانه‌های یک شکل که زیبایی‌اش را از گذشته به یادگار دارد و دیگری بافتی امروزی تر که بعد از تاسیس شهرداری و حاکم شدن فضای شهری جدید با تخریب گذشته و به هدف رفاه بیشتر برای ساکنین ساخته شده است اما نظیر بیشتر شهرها و روستاهای کشور، این شهری شدن‌ها با تخریب زیبایی و قدمت کوچه‌ها و بر جای همه این یادگاران ساخته می‌شوند.