تـــصـــوف و عـــرفـــان

شیخ العرب و العجم، عارف بالله، حضرت مولانا شاه حکیم محمد اختر رحمه الله تعالی

علاج بدگمانی

مأخذ: برگه های اصلاحی غرفة السالكين کراچی از شیخ فیروز عبدالله میمن دامت برکاتهم العالیة

✍ علامه ابن کثیر رحمه الله

وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ ۚ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَٰئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا
ترجمه : و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن، زيرا گوش و چشم و قلب، همه مورد پرسش واقع خواهند شد.

▪️علی بن ابی طلحه از ابن عباس نقل میکند که منظور این است که آنچه را علم نداری نگو
▪️ عوفی نیز میگوید آنچه علم نداری را به هیچ کس نسبت نده
▪️ محمد ابن حنفیه میگوید: یعنی شهادت دروغ نده
▪️قتاده میگوید نگو دیدم در حالیکه ندیده ای، نگو شنیدم در حالیکه نشنیده ای، نگو میدانم در حالیکه نمیدانی چرا که الله تعالی از همه اینها از تو سوال خواهد کرد

مضمون تمام آنچه گفته اند این است که الله تعالی از گفتار بدون علم نهی فرموده بلکه از گفتار ظنی که همان توهم و خیال است نهی کرده است چنان که او تعالی فرموده : اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد، از بسيارى از گمانها بپرهيزيد كه پاره‌اى از گمانها گناه است

و در حدیث آمده که از گمان و ظن پرهیز کنید که ظن دروغ ترین گفتار است
و الله فرمود که هر کدام از گوش و چشم و قلب مورد سوال قرار میگیرد یعنی در روز قیامت از بندگان در مورد آنها سوال خواهد شد)

📗 تفسير ابن كثير : ۵/۶۹