تـــصـــوف و عـــرفـــان

✍ قطب الارشاد شیخ التفسیر والحدیث حضرت مولانا محمدعمر سربازی رحمه الله

"خاصیت محبت آن است که اگر به جایی پیوند بخورد ، به تمام متعلقات محبوب سرایت می کند.

به همین سبب وقتی کسی با یک ولی محبت کند ، تمام اولیاءالله _اعم از اولیای زنده و اولیای مرده_ به طور یکسان او را دوست می دارند. علتش این است که محبت هر ولی از یک طرف با خداوند متعال گره خورده و از طرف دیگر محبت همه آنان وابسته به محبت با نبی خداوند متعال صلی الله علیه وسلم است و متقابلا محبت نبی صلی الله علیه وسلم وابسته به "الله" ذوالجلال می باشد.

با این وضع وقتی تو با یکی از این محبان و محبوبان محبت می کنی ، همه آنان تو را دوست خواهند داشت . پس از آن برای همیشه زنده خواهی شد.

نزد صوفیان این حالت در مراحل تدریجی خویش، "فنا فی الشیخ" ، "فنا فی الرّسول" و "فنا فی الله" گفته می شود

شخصیتی مثل حضرت مولانا "عبدالمالک صدیقی "رحمه الله که مشرف به سلام نبی کریم صلی الله علیه وسلم گردیده و تا سی سال مدعوی آن حضرت علیه السلام برای زیارت مرقد پاکش بود ، به حقیری همچون من می گفت:

"چون در قلب مرشد خود محبوبیت یافته ای ، لاجرم به نزد هرکس محبوبی و در دل ما نیز این چنینی!"

و فرموده بودند : "آن قدر با تو محبت دارم که دلم می خواهد هر سال بیایی و هر دم نزد من باشی !" یک سال که من نرفتم ، ایشان خود تا کویته آمد و بعد پیغام فرستاد :"من تا کویته آمدم. چون به دیار شما نزدیک بود ؛ گفتم شاید تو می آیی ، اما نیامدی!

"سبحان الله! این قدر محبت!"

حال من به شما می گویم : فقط در یک دل محبوب ، محبوبیت پیدا کنید و خودتان را در آن جای دهید و عاشق و محب او باشید ؛ خواهید دید که تمام اولیا شما را دوست خواهند داشت

و گاه به خواب تان می آیند و هرکدام به شما می گویند:
"تو از آنِ منی!"

تفسیر تبیین الفرقان ؛ ج۱۷_ ص۳۹۹

بایزید بسطامی را گفتند:

" کیف الطریق إلی الله؟ "

گفت: خود را در درون دوستی از آنِ او جای کن!

گفتند: آن‌گاه چه بود و این حدیث چه معنا دارد؟

گفت: زیرا که او هر روز هزار بار در دل دوستان خود نظر کند.

باشد که یکباری در دل دوستی نظر کند

و تو خود را در دل او جای کرده باشی،

به تبعیتِ دل او، دل تو محلّ نظرِ عنایت گردد. و تو را خود در همه‌ی عمر این بس بود.

عین‌القضات همدانی

جان عالم آدمست ای آدمی

دل به من ده یک دمی گر همدمی

در خرابات فنا با ما نشین

ذوق سرمستان بزم ما ببین

آینه بردار تا بینی نکو

جان و جانان خوش نشسته روبرو

نور او داریم دائم در نظر

یک نظر در چشم مست ما نگر

امیرالمومنین سیدنا عمر بن خطاب رضی‌الله‌عنه به مردی که می‌خواست همسر خود را طلاق دهد گفت: چرا او را طلاق می‌دهی؟!

آن مرد پاسخ داد: زیرا او را دوست ندارم!

سیدنا عمر فاروق رضی‌الله‌عنه فرمود:

«آیا خانه‌‌ها فقط بر پایه‌ی عشق و دوست‌داشتن بنا نهاده می‌شوند؟ پس احساس مسئولیت، پیمان و وفاداری کجاست»؟!

📚عیون الأخبار؛ ۱۸/۳

مراد حضرت عمر رضی الله عنه این است که زیر بنای خانه نباید تنها بر پایه محبت و عشق ظاهری و زیبایی بنا شود چون این هر دو تغییر شکل می دهند و ظاهر و جمال همیشه به یک منوال نیست پس باید زیر بنای خانواده بر ارزش های والاتر و ارجمند تری بنا گردد که با گذشت روزگار کهنه نمی شوند.

نه کاکل درویشی نه داغ کلی دارم

یک کهنه گلیم از مو یک خانه گِلی دارم

خاکی صفتان را من خاک قدمم امّا

با هر که چِغِل باشد گردن چِغِلی دارم

کس را نکنم شرکت کین از تو و آن از من

در دایره قسمت عار از لَک و لی دارم

زانجا که به خود مشغول فارغ زجهان باشم

بر سنّی و بر شیعی من فضل جَلی دارم

اسباب تعصّب را آتش زدم و رفتم

این نکته که می گویم اورا عملی دارم

نی وقت نماز خود اوراد ریا خوانم

نی وقت نماز خود مُهر بغلی دارم

اصحاب پیمبر را ازواج مطهّر را

نی بغض و حسد ورزم نی من دغلی دارم

با صدق و صفا مقرون با نورحیا مفتون

هم مهر عُمر در دل هم حُبّ علی دارم

هر کس که به خود گیرد این شیو جلال الدین

بالله که من اورا بی شبهه ولی دارم

✍ عارف بالله مولانا قاضی جلال الدین فقهی نقشبندی قدس سره

بایزید بسطامی را گفتند:

" کیف الطریق إلی الله؟ "

گفت: خود را در درون دوستی از آنِ او جای کن!

گفتند: آن‌گاه چه بود و این حدیث چه معنا دارد؟

گفت: زیرا که او هر روز هزار بار در دل دوستان خود نظر کند.

باشد که یکباری در دل دوستی نظر کند

و تو خود را در دل او جای کرده باشی،

به تبعیتِ دل او، دل تو محلّ نظرِ عنایت گردد. و تو را خود در همه‌ی عمر این بس بود.

عین‌القضات همدانی

جان عالم آدمست ای آدمی

دل به من ده یک دمی گر همدمی

در خرابات فنا با ما نشین

ذوق سرمستان بزم ما ببین

آینه بردار تا بینی نکو

جان و جانان خوش نشسته روبرو

نور او داریم دائم در نظر

یک نظر در چشم مست ما نگر

این نسخه خطی و بسیار قدیمی فتح الباری (شرح گران‌سنگ صحیح بخاری) نوشته شیخ ابن حجر عسقلانی رحمه الله است .

داستان از این قرار است که ابن حجر در حالی که قلم و مرکب (جوهر، رنگ) خود را پشت میزش گذاشته بود عازم نماز ظهر شده بود، دختر سه ساله او از صندلی بالا رفت و شروع به نوشتن روی کاغذ کرد (همانطور که در تصویر می بینید).

امام ابن حجر عسقلانی الشافعی به دلیل محبت به دخترش آن را در اثر اصلی خود باقی گذاشت.

رسول الله صلی الله علیه و آله وسلم

فرمود:

«هر که با دختران مورد آزمایش قرار می‌گیرد و با آنان به نیکی برخورد می‌کند، آنان سپر او در مقابل آتش خواهند شد.»

[متفق علیه]

🔻حضرت حکیم الامت مولانا اشرف علی تهانوی رحمه الله می‌فرمایند: روش حصول محبت الله سبحانه و تعالی سه چیز است: 

❶روش اول: خلوت و ذکر

✔︎ روزانه ملاقات کردن با الله متعال را شروع کنید، ملاقات با الله متعال این است که با وضوی کامل رو به روی قبله در تنهایی بنشیند، پیوسته الله تعالی را ذکر و یاد کنید، در ذکر و یاد الهی، خواندن کلمه، درود شریف، تلاوت قرآن و الله الله گفتن، همه شامل است، همین ذکر ملاقات با الله متعال است. چنانچه الله متعال می‌فرمایند: من همنشین بنده ذاکر خود هستم. 

❷روش دوم: تفکر در نعمت های الهی 

✔︎ روش دوم حصول محبت الله متعال این است که در مورد نعمت‌های الهی فکر شود، که این آسمان است، این زمین، دریا، کوهها، درختان، حیوانات، پرندگان یعنی تمام کائنات را الله متعال برای پرورش ما انسانها پیدا نموده و ما انسانها را برای عبادت خویش به وجود آورده است، لذا هر نعمت را یاد کرده شکر نمایید، این سخن عاقلان است که طبعا محبت محسن پیدا می شود. 

❸روش سوم: حضور در صحبت ا‌ولیاء الله 

✔︎ این روش حصول محبت الله متعال روح همه روشهاست، بسیار مفید و بسان اکسیر است، آن این است که گاه‌گاهی به محضر عاشقان الهی حاضر شده، توام با عقیده و محبت به سخنانشان گوش فرا دهد. 

✔︎ در حدیث وارد شده است که دل اهلُ الله معادن تقوا و پرهیزگاری است، همان‌گونه که طلا را باید از معدن طلا، نقره را از معدن نقره، نمک را از معدن نمک، استخراج و بیرون کرد، همین طور تقوا و محبت الله متعال را از صحبت و همنشینی اهل الله باید به دست آورد، همانطور که اگر الاغی داخل معدن نمک بیفتد، مبدل به نمک می‌شود، همین طور اگر در صحبت آنان رای خود را فنا نموده جاه و مقام خود را معدوم حساب کنید، بعد از سپری شدن چند صباحی شما نیز جزو اهل الله قرار خواهید گرفت. 

✔︎ مولانا رومی رحمه الله می‌گوید: اگر شما سنگ هستید، نباید نا امید شد، از رفتن به محضر اهل دل مبدل به مروارید خواهید شد.

📓روح کی بیماریاں اور ان کا علاج [۱۵۸] حضرت مولانا شاہ حکیم محمد اختر صاحب نور اللہ مرقدہ

◾️ خلاصه‌ی آداب به طور اختصار این است؛ قرآن مجید کلام معبود است، الفاظش فرموده‌ی پروردگار محبوب و مطلوب هستند. کسانی‌که با محبت سروکاری داشته‌اند می‌دانند که نامه‌ی معشوق و تقریر و تحریر آن برای یک آدم دلباخته چه قیمت و ارزش دارد. قضیه‌ی شیفتگی و دلباختگی‌ شایسته‌ و بایسته اصولا هم باید این‌گونه باشد که از حد قواعد و ضوابط فراتر ‌باشد.

«محبّت خویش آداب محبّت را بیاموزد»

◾️ در آن موقع اگر جمال حقیقی و نوازش‌های غیر متناهی تصور کرده شود، محبت موج خواهد زد.

هم‌چنین باید تصور نمود‌که این، کلام احکم الحاکمین و فرمان سلطان سلاطین است.

قانون پادشاهی‌ صاحب سطوت و جبروتی است که هیچ صاحب قدرتی با او برابری نکرده و نخواهد توانست برابری کند.

کسانی‌که به دربار سلاطین سروکار داشته‌اند به تجربه درک می‌کنند و کسانی‌که سرکاری نداشته‌اند می‌توانند تقریبًا دریابند که هیبت فرمان سلطانی چه تاثیری بر دل‌ها به‌جای می‌گذارد.

قرآن مجید هم کلام محبوب است و هم کلام حاکم؛ به همین جهت رعایت هر دو نوع آداب در وقت تلاوت آن ضروری است. 

◾️ حضرت عکرمه رحمه الله وقتی‌که قرآن مجید را به منظور تلاوت در دست گرفته باز می‌کرد بیهوش می‌شد و بر زمین می‌افتاد و این جمله بر زبانش جاری می‌شد: «هَذَا کَلَامُ رَبِّیْ، هَذَا کَلَامُ رَبِّیْ» (این کلام پروردگار من است، این کلام پروردگار من است!.)

◾️ این، اجمال آداب و اختصار تفصیل‌هایی است‌که مشایخ درباره‌ی آداب تلاوت، نوشته‌اند و تا حدودی توضیح آن را نیز خدمت خوانند‌گان تقدیم می‌کنم و خلاصه‌ی آن این است که بنده مسلمان نه به عنوان نوکر و نه به عنوان چاکر، بلکه به عنوان عبد (بنده) کلام آقای مالک و محسن و منعمش را تلاوت بکند. 

❕ اهل تصوف، و عرفان نوشته‌اند که هر کس خود را از ادای حق آداب قاصر دانسته تلاوت کند در مراتب قرب ترقّی خواهد کرد و هرکس به‌سوی خود با نظر عُجب و رضا نگاه کند از پیشرفت عقب خواهد ماند.

📝 فضایل اعمال؛ ترجمه شیخ الحدیث مولانا عبدالرحمن حفظه الله

سالکان بر چهار گروه اند :

 سالک به خود : کسی است که با انجام واجبات و مستحبات که موجب محبت الهی می شود .

 سالک به پروردگار : کسی است که به مقتضای حدیث قرب نوافل ، محبوب حق گشته و خداوند چشم و گوش و تمام قوای او شده است.

 سالک به مجموع : سالک به خود پس ازتحقق به مقام قرب نوافل و درک اینکه حق تعالی سمع و بصر اوست ،سالک به مجموع نامیده می شود.

چنین کسی بدون اینکه نفس خود رابه طور مشخص شهود کند علم به سلوک خویش دارد.

سالک غیر سالک : آنکه حق تعالی در او تجلی کرده و در سلوک خود را نمی بیند .

محی الدین ابن عربی 

✍ شمس الحق فقهی

بسیاری از سالکان و عارفان از روی محبت، اعمال نافله خویش اعم از نماز و روزه و اذکار را به روح پُرفتوح نبی خاتم صلي الله علیه وسلم بخشوده و هدیه می کنند.

علامه محقق، محمد بن سلیمان کردی رحمه الله در فتاوای خویش به اختصار چنین نقل می کنند : این عمل از اخلاق نیکوی سالکین است که از فرط محب همه‌ی اعمال نافله را به ایشان می بخشند ، هر چند آن حضرت علیه السلام بی نیاز از این بخشش هستند، اما مقتضای ادب (و محبت) چنین ایجاب می کند.

در راستای ایصال ثواب به ارواح بزرگان به ویژه پیامبر محبوب صلی الله علیه وسلم، باید گفت:

۱. فقط می توان ثواب عبادت های نافله و اذکار و ... را به ارواح دیگران بخشود و فرایض و واجبات را نمی توان اهدا نمود.

۲. بدون اینکه از ثواب اهدا کننده کاسته شود به همان میزان به شخص اهدا شده ثواب و پاداش می رسد.

۳. در ایصال ثواب به زندگان و مردگان تفاوتی وجود ندارد.

۴. بقول حضرت شاه غلامعلی دهلوی رحمه الله، هنگامی که به ارواح بزرگان چیزی بخشوده گردد، ارواح آنان خشنود می گردد و چون آنان مقربان دربار الهی اند این خشنودی آنان سبب رضایتمندی خداوند می شود و با رضایت او تعالی اسباب سرفرازی شخص مهیا می گردد.

📚 سعاده الدارین / مکاتیب شریفه .

امام شبلی رحمه الله به ملاقات حضرت ابن مجاهد رحمه الله رفت.
ابن مجاهد بلند شد و میان چشمانش را بوسه زد، سپس فرمود رسول خدا صلی‌الله علیه وسلم را در خواب دیدم که با شبلی اینگونه نمود.
از رسول خدا صلی الله علیه وسلم علّت این محبت را جویا شدم ایشان فرمودند وی بعد از هر نماز آیه شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَالْمَلَائِكَةُ وَأُولُو الْعِلْمِ قَائِمًا بِالْقِسْطِ ۚ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
را تلاوت نموده و سپس بر من درود فرستاده و می گوید: صَلی الله عَلیک یا مُحمّد.
امام شبلی رحمه الله سخنان وی را تایید نمود و فرمود آری این امر جزو معمولات من است

✍ کانال رسمی مولانا شمس الحق فقهي

📚نصائحُ العباد فی بیان ألفاظ منَبِّهات

https://t.me/mulanafeghhi

ﻣﺤﺒﺖ، ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻼﻝ رضی الله عنه ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻭﻓﺎﺕ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ ‏ﷺ ‏ ﺩﯾﮕﺮ ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺍﺫﺍﻥ ﺑﮕﻮﯾﺪ .

ﻣﺤﺒﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻼﻝ رضی الله عنه ﮐﻪ ﺷﻬﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‏ﷺ ‏ ﺭﺍ ﺑﺪﻭﻥ او ﻧﺘﻮﺍﻧﺴﺖ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﺪ ﻭ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺭﺍ ﺗﺮﮎ ﮐﺮﺩ .

ﻣﺤﺒﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻼﻝ رضی الله عنه ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﺳﺎﻟﻬﺎ ﺩﻭﺭﯼ ﺍﺯ ﻣﺪﯾﻨﻪ، ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‏ ‏ﷺ ﺑﻪ ﺧﻮﺍﺑﺶ ﺁﻣﺪ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﺍﯼ ﺑﻼﻝ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﯼ ﺗﺎ ﺑﻪ ﮐﯽ؟
ﻭ ﺑﻼﻝ ﺑﺎﭼﺸﻤﺎﻥ ﮔﺮﯾﺎﻥ ﺑﺎﺭ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﻣﻨﻮﺭﻩ ﺑﺴﺖ .

ﻣﺤﺒﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻼﻝ رضی الله عنه ﻭﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺭﺳﯿﺪ ﺣﻀﺮﺍﺕ ﺣﺴﻦ ﻭ ﺣﺴﯿﻦ ‏رضی الله عنهما‏ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺍﻟﺘﻤﺎﺱ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺑﺎﺭ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﺮﺍﯾﺸﺎﻥ ﺍﺫﺍﻥ ﺻﺒﺢ ﺭﺍ ﺑﮕﻮﯾﺪ تا خاطرات زمان پیامبر علیه السلام زنده شود ﻭ او اذان گفت و ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ  «ﺍﺷﻬﺪ ﺍﻥ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻟﻠﻪ» ٬ ﺭﺳﯿﺪ ﮔﺮﯾﻪ ﻫﺎﯾﺶ ﮐﻞ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻟﺮﺯﻩ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺍﻫﺎﻟﯽ ﻣﺪﯾﻨﻪ ﯾﮏ ﺻﺪﺍ ﺑﻪ ﮔﺮﯾﻪ ﺍﻓﺘﺎﺩﻧﺪ .

ﻣﺤﺒﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻼﻝ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﮑﺮﺍﺕ ﻣﻮﺕ ﺑﺎ ﻟﺒﺨﻨﺪ ﻭ ﺍﺷﮏ ﮔﻔﺖ٬ ﻓﺮﺩﺍ ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎﺕ ﻣﺤﺒﻮﺑﻢ ﻣﺤﻤﺪ ‏ﷺ ﻭﯾﺎﺭﺍﻧﺶ می روم.

تا می توانید سعی کنید اطراف‌تان را آدم‌های صالح و مثبت فرا گیرند.

محبت نیکان و ارتباط با آنها درصد رشد معنوی و موفقیت شما را بسیار بالا می برد.

جدیدا متخصصان می گویند مغز ما نورون‌های آینه‌واری دارد که چیزی را که دیگران ابراز می‌کنند تقلید می‌نماید.
بنابراین هروقت نیاز به معنویت و القا مثبت داشتید، با انسانهای نیک ارتباط برقرار کنید،یا زندگینامه و سخنان و کتاب های آنان را بخوانید، یقینا رشد و بالندگی معنوی در شما تقویت خواهد شد.

رسول خدا صلی الله علیه و سلم فرموده اند:
انسان بر دین دوست خودش است پس در انتخاب دوست دقت کنید.

و بهترین دوست قرآن است، که منبع بی پایان انرژی های معنوی و روحی ،و افکار مثبت است، به شرطی که با حضور و تدبر تلاوت گردد.

✍احمد عبدالحق مجددی غفرله
https://t.me/ehiaalssonan